Uwielbiasz dania bogate w kolory, smaki i aromaty? Po warzywa i świeże zioła, które ucieszą twoje oczy i podniebienie, możesz iść do sklepu lub… na balkon. Wystarczy trochę wolnej przestrzeni, aby każdego ranka cieszyć się własnymi pomidorami czy sałatą.
Mała przestrzeń to nie problem
Nie musisz mieszkać na wsi, aby jeść warzywa i owoce z własnego ogródka. Możesz je hodować nawet jeśli mieszkasz w bloku. Posiadanie własnego warzywniaka jest teraz w modzie, dlatego w wielu sklepach znajdziesz gotowe zestawy, dzięki którym z łatwością go zaaranżujesz. Dobrym miejscem na uprawę roślin jest balkon lub taras. Nawet jeśli nie dysponujesz dużą przestrzenią, wystarczy dobre rozplanowanie i kilka sprytnych rozwiązań, które pomogą ci maksymalnie wykorzystać dostępny metraż. Przykładem mogą być podwieszane doniczki, kraty na warzywa pnące, wiszące na ścianie palety oraz półki w formie drabinek.
Zakładając ogródek na balkonie, musisz pamiętać, że większość roślin nie przepada za ostrym nasłonecznieniem. Uważaj na to szczególnie jeśli masz balkon od strony południowej. Zastanów się wówczas, gdzie ulokować doniczki, aby miały wystarczająco dużo cienia lub zamontuj zadaszenie. Dobrym rozwiązaniem będą maty cieniujące albo parasol, który przyda się także tobie podczas odpoczynku w słoneczny dzień, a dodatkowo będzie stanowić ciekawą ozdobę.
Najlepsze warunki do uprawy różnych gatunków roślin daje balkon oszklony, szczególnie ogrzewany. Niektóre warzywa, owoce i zioła mogą na nim rosnąć przez cały rok. Pamiętaj jednak o utrzymaniu odpowiedniej temperatury i regularnym wietrzeniu. Twój balkon nie ma przeszkleń? Nie martw się. Jesienią i zimą domową hodowlę możesz prowadzić w mieszkaniu. Przykładowo zioła świetnie czują się na parapecie i możesz je tam trzymać przez cały rok. Warto też kupić małą szklarnię. To bardzo praktyczne rozwiązanie, ponieważ pomieści kilka roślin (ważne, aby były to rośliny o podobnych wymaganiach), zapewniając im odpowiednią temperaturę i chroniąc przed przeciągami, a dodatkowo łatwo ją przenieść. Szklarnię najlepiej umieścić przy oknie, aby zapewnić uprawom odpowiednie nasłonecznienie lub zaopatrzyć się w taką, która ma wbudowane źródło światła.
Donice na miarę potrzeb
Planując aranżację domowego warzywniaka, pamiętaj o dostosowaniu wielkości pojemników i donic do gatunków roślin, jakie chcesz uprawiać. Przykładowo buraki czy marchew, które mają rozbudowany system korzeniowy, wymagają więcej miejsca do rozwoju, dlatego w ich wypadku potrzebne będą głębokie doniczki. Z kolei pomidory potrzebują pojemnika o średnicy minimum 35 cm. Mniejsze naczynia będą wystarczające dla roślin dyniowanych, buraków, a także warzyw liściowych – sałaty czy szpinaku, a także ziół.
Donice przeznaczone na balkon powinny być dodatkowo odpowiednio ciężkie i odporne na różne zjawiska pogodowe. Wybierając je, nie kieruj się więc wyłącznie walorami estetycznymi, ale także praktycznymi. Weź pod uwagę materiał, z jakiego są wykonane. Przykładowo ceramika dość szybko się nagrzewa, co sprawia, że ziemia wysycha szybciej. Rośliny będą wówczas potrzebowały częstszego podlewania. Wilgoć lepiej trzymają pojemniki metalowe oraz plastikowe, przy czym te pierwsze szybciej się nagrzewają i ochładzają, przez co będą odpowiednie dla niektórych upraw, np. pomidorów i ziół. Jeśli wybierzesz skrzynki i donice z drewna, pamiętaj, że musisz zabezpieczyć je przed wilgocią, żeby nie zbutwiały. Żyjesz w duchu less waste i chcesz nadawać przedmiotom drugie życie? Skrzynki po owocach, pojemniki po jedzeniu, puszki czy stare wiadra lub miski świetnie sprawdzą się w roli doniczek.
Dobra ziemia to podstawa
Kiedy masz już doniczki lub inne pojemniki na swoje warzywa, owoce i zioła, pora na przygotowanie gruntu pod uprawę. Odpowiednio dobrana ziemia pomoże w utrzymaniu wilgoci i dostarczeniu substancji niezbędnych do wzrostu twoich roślin. Jeśli nie masz czasu na samodzielne przygotowanie podłoża, sięgnij po glebę uniwersalną lub skorzystaj z gotowych mieszanek do uprawy. Zanim wsypiesz ziemię do doniczek, ułóż na ich dnie żwirek lub keramzyt. Dzięki temu woda utrzyma się dłużej i będzie skuteczniej odżywiać twoje rośliny.
Gleba w doniczkach nagrzewa się szybciej niż na większej przestrzeni, dlatego nie zapominaj o odpowiednio częstym podlewaniu. Zwracaj przy tym uwagę na nasłonecznienie i panujące temperatury. W upalne dni uprawy należy nawadniać codziennie, niekiedy nawet dwukrotnie. Gdy nie ma skwaru, z reguły wystarczy podlewać je co 2-3 dni. Oczywiście, najlepiej robić to rano lub wieczorem, gdy temperatura jest niższa.
Aby twoje plony były dla ciebie powodem do dumy, warzywa i owoce warto także regularnie nawozić. Szczególnie godny uwagi jest nawóz organiczny, np. biohumus wytwarzany przez dżdżownice. Możesz go kupić lub – działając w duchu zero waste – produkować na własne potrzeby. W tym celu wykorzystaj resztki z kuchni. Szczególnie dobrze sprawdzą się skorupki jaj, fusy z kawy lub herbaty, a także skórki od banana. Do podlewania możesz wykorzystywać wodę po gotowaniu jajek lub warzyw, a nawet resztki mleka – przed wyrzuceniem kartonu, w którym się znajdowało, przepłucz go wodą i wlej zawartość do doniczek. Zanim jednak zastosujesz takie zabiegi, sprawdź, co jest korzystne, dla jakich roślin. Przykładowo fusów z kawy nie należy wykorzystywać przy nowych sadzonkach i raczej ograniczać je przy uprawach, które lubią bardziej zasadową ziemię. Jeśli masz więcej miejsca, zaopatrz się w kompostownik. Dzięki temu stworzysz wysokiej jakości nawóz z odpadów biodegradowalnych.
Co uprawiać w mieście?
Swoją przygodę z domowym ogródkiem możesz rozpocząć od sałaty masłowej. To idealna roślina dla początkujących i niecierpliwych – rośnie szybko, a te same nasiona można wysiewać kilkakrotnie. W domowych warunkach z powodzeniem wyhodujesz też rzodkiewkę, pietruszkę i pomidory koktajlowe. Jeśli na twoim balkonie znajdzie się miejsce na pergolę, podpórki lub sznurki, pomyśl o uprawie takich roślin jak fasolka szparagowa, ogórki czy zielony groszek.
Lubisz urozmaicać swoje posiłki ziołami? W domu możesz z łatwością uprawiać m.in. bazylię, oregano, tymianek i miętę. Nasiona ziół warto wysiać w doniczkach na nasłonecznionym parapecie, a gdy zrobi się cieplej (około połowy maja), przenieść je na balkon. W takich warunkach dobrze radzą sobie również owoce jagodowe. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, abyś hodował własne truskawki, maliny czy jeżyny. Pamiętaj tylko, że owoce potrzebują stale wilgotnego i kwaśnego podłoża oraz relatywnie dużo miejsca w doniczkach.
Nie ma lepszego czasu na założenie domowego warzywniaka niż wiosna, kiedy wszystko wokół kwitnie i budzi się do życia. Przed planowaniem swojego miejskiego ogródka zapoznaj się jednak z informacjami, jakie rośliny kiedy siać, zwłaszcza jeśli chcesz trzymać je na zewnątrz. Już w marcu możesz zająć się szpinakiem, rzodkiewką, marchewką i pietruszką. To także dobry czas na wysiew ziół. W kwietniu posadź sałatę i bób, a w maju – pomidory, ogórki i fasolę. Truskawki i poziomki najlepiej zasadzić latem (w lipcu lub sierpniu), natomiast jeżyny na jesieni. Na pierwsze owoce będziesz jednak musiał poczekać około roku.
